آشنایی با شن و ماسه
در این مقاله خوب است که در ابتدا به معرفی مفاهیم شن و ماسه بپردازیم. به طورکلی شن ازجمله مصالح سنگی است که تقریباً قابلیت این را دارد که از هر نوع سنگ تشکیل شود. در یک نگاه کلی می توان اذعان نمود که معمولاً اندازه ای هر دانه شن بین ۲ الی ۶۰ میلی متر است. لازم به ذکر است که هنگامی که شن ها دارای منشأ آبرفتی یا رودخانه ای باشند عموماً به شکل گرد بوده و اگر از معدن استخراج و سپس شکسته شده باشد حالتی تیز گوشه خواهد داشت.
از طرف دیگر ماسه به سنگ ریزه های خردتر از شن، گفته می شود. ماسه معمولاً در سواحل دریاها و رودخانه ها به راحتی یافت می شود. فرایند تولید ماسه نیز به این ترتیب می باشد که زمانی که یک تخته سنگ در معرض عوامل طبیعی چون باد و باران و یخ زدگی قرار می گیرد متلاشی می گردد و به ذرات ریز که همان ماسه است، تبدیل می شود. لازم به ذکر است که اندازه ماسه ها نیز معمولاً در سایز یک صدم میلی متر و یا دو میلی متر است.
انواع شن در صنعت ساختمان سازی
جالب است بدانید که در صنعت ساختمان سازی از شن استفاده های زیادی می شود و همین کاربردهای متنوع عاملی برای وجود انواع مختلفی از این نوع مصالح می باشد:
۱. شن طبیعی
شن و ماسه طبیعی ازجمله انواع درشت این نوع از مصالح می باشند که از اعماق چاه ها به دست می آیند و معمولاً در رنگ های قرمز و نارنجی موجود می باشند. به طورکلی می توان مطرح کرد که شکل ظاهری این شن و ماسه ها دارای شکستی تیز و زاویه دار بوده و مورد استفاده در بتن ریزی است.
۲. شن رودخانه ای
شن و ماسه های رودخانه از رودخانه ها به دست می آیند و کیفیت بسیار بالاتری به نسبت شن و ماسه های به دست آمده از گودال ها دارند. رنگ آن ها معمولاً سفید تا خاکستری است. شکل ظاهری آن ها کاملاً گرد و بدون زاویه است؛ بنابراین با توجه به همین ویژگی های مطرح شده از این نوع شن و ماسه در گچ کاری استفاده می شود.
۳. شن مصنوعی
به طورکلی می توان اذعان نمود که شن و ماسه های مصنوعی معمولاً از خرد شدن سنگ های گرانیت یا بازالت طی سه مرحله خرد کردن تولید می شوند و جایگزین مناسبی برای شن و ماسه های رودخانه ای می باشند. این شن و ماسه ها در کارخانه های تولید شن و ماسه و توسط دستگاه های مختلف سنگ شکن و… تولید می شوند. همچنین از یک نگاه دیگر می توان شن های مصنوعی را در بخش های کوچک تری نیز بررسی کرد که این نوع از مصالح شامل
شن مصنوعی شکسته
این نوع شن از خرد شدن سنگ های سخت به وجود می آید. سنگ دانه های این نوع شن دارای گوشه های تیز است و مصارف صنعتی بسیاری دارد. همچنین لازم به ذکر است که خود این شن های شکسته نیز به انواع شکسته های نخودی و بادامی تقسیم می شوند.
انواع شن بر اساس شکل ظاهری
خرده سنگ
شن های بسیار زبری که خرده سنگ هستند.
شن های گرد
شن های گردی که دارای سطح صافی بوده که به نام های شن نخودی و بادامی نیز معروف می باشند.
شن های سوزنی
شن های سوزنی ازجمله مصالحی بوده که دارای طولی سه برابر ضخامت خود هستند.
شن های پولکی
شن های پولکی که عرض آن ها بیش از سه برابر طول خود است.
انواع ماسه با توجه به منبع و محل دسترسی آن
به طورکلی می توان انواع ماسه را در دو دسته ماسه طبیعی و ماسه مصنوعی قرار دارد که ماسه طبیعی شامل انواع ماسه های رودخانه ای و بادی می باشد و نوع مصنوعی آن ها نیز طی فرایندی تحت عمل ناخالصی گیری قرار می گیرند.
۱. ماسه طبیعی
به طورکلی می توان این گونه از ماسه ها را به طور طبیعی استخراج کرده و طی این رویه هیچ گونه فعالیت اضافه ای بر روی آن ها انجام نداد. در همین راستا می توان از انواع ماسه رودخانه ای و ماسه بادی به عنوان نمونه هایی از ماسه های طبیعی نام برد.
۲. ماسه رودخانه ای
در یک نگاه کلی می توان ماسه رودخانه ای را نمونه ای از ماسه شسته شده در نظر گرفت. جالب است بدانید که این گونه ماسه ها ازلحاظ شکل ظاهری گردی بیش تری دارند و معمولاً به رنگ سفید خاکستری بوده و از کیفیت خوبی نیز برخوردار می باشد. لازم به ذکر است که انواع ماسه های رودخانه ای دارای سیلیکا می باشد.
۳. ماسه بادی
ماسه بادی از دیگر نمونه های ماسه های طبیعی می باشد. ساختار این ماسه به گونه ای است که در آن خاک وجود دارد و همین امر خاصیت چسبندگی آن را بالا می برد. به طورکلی استفاده از ماسه بادی در ملات آبی و ساروج دیده می شود.
۴. ماسه مصنوعی
در روش تولید ماسه مصنوعی، معادن آن شناسایی شده و با انجام فرآیندهایی بر روی ماسه، ناخالصی هایی هم چون آهک آن را حذف می کنند. خاک نیز ازجمله ناخالصی های نام برده در ماسه می باشد؛ زیرا وجود خاک در دانه های ماسه باعث کاهش چسبندگی سیمان و ماسه می شود که این امر از معایب وجود خاک در ماسه می باشد؛ بنابراین استفاده از ماسه های شسته شده می تواند گزینه بهتری باشد. لازم به ذکر است که در اینجا منظور از ماسه شسته شده به میزان خاک درون آن برمی گردد، به گونه ای که هرچه ماسه بیش تر شسته شود، خاک آن کم تر می شود. در همین راستا لازم به یادآوری است که از ویژگی های بارز ماسه مصنوعی می توان به مقاومت دمایی بالا این نوع از مصالح اشاره کرد.
کاربردهای گسترده شن و ماسه
به طورکلی می توان مطرح کرد که انواع مصارف شن و ماسه ساختمانی شامل موارد زیر می باشد:
نوع خاصی از انواع شن و ماسه در راستای تولید شیشه به کار می رود
از شن و ماسه به عنوان یک ماده قالب ریختگری فلز استفاده می شود
شن و ماسه کاربردهایی به عنوان یک ماده ساینده در سند بلاست دارد.
می توان از آن ها به عنوان ماده زینتی در محوطه سازی استفاده کرد.
همچنین از شن های شکسته در صنعت بتن سازی، شیشه سازی و سنباده سازی استفاده می شود.
شن و ماسه قابلیت دانه بندی کف فضاهایی که روی زمین ساخته می شود را داشته و به جهت جلوگیری از ورود رطوبت به محیط مورداستفاده قرار می گیرند.
استفاده در پی سازی ساختمان، ساخت مصالح پیش ساخته و تولید ملات در آجرچینی از دیگر کاربردهای این نوع از مصالح ساختمانی می باشد.
